Er komt een nieuw Maritiem Museum in Antwerpen. Het Antwerpse schepencollege heeft zonet de krijtlijnen uitgetekend waarbinnen de projectteams aan de slag kunnen gaan. De Vlaamse bouwmeester selecteerde voor dit nieuw museum vijf projectteams, zij mogen een ontwerp indienen voor een gebouw op de Droogdokkensite op de plaats van de huidige kantoren en werkplaatsen van het Havenbedrijf Antwerpen. Het nieuwe museum wordt een ontmoetings- en ontdekkingsplek voor bewoners en bezoekers waar maritiem erfgoed een centrale plek inneemt.
Het college van burgemeester en schepenen van de stad Antwerpen keurde de projectdefinitie voor het Maritiem Museum op de Droogdokkensite goed. Er zal een ontwerp uitgewerkt worden voor het Maritiem Museum op de plaats van de huidige kantoren en werkplaatsen van het Havenbedrijf Antwerpen in de Algemene Werkhuizen Noord (AWN). Een combinatie van renovatie, restauratie en nieuwbouw biedt er naast klassieke tentoonstellingsfuncties ruimte voor werkplaatsen en ateliers en kantoorfuncties. De tentoonstellingsfuncties worden specifiek ontworpen om mogelijk de Doelse Kogge tentoon te kunnen stellen. Het MAS bereidt inhoudelijk de invulling van het museum voor, en werd nauw betrokken bij het uitwerken van de projectdefinitie door AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf dat naast vastgoed en bouw ook focust op complexe stadsprojecten, zoals het aanpalende Droogdokkenpark.
Vijf ontwerpbureaus
Gezien het unieke karakter van de site, de omvang van het project en de impact van dit project op de omgeving maakte het project deel uit van de open oproep nummer 32, die de Vlaams Bouwmeester in juli 2016 publiceerde en waarvoor ontwerpbureaus uit heel Europa zich kandidaat konden stellen. 71 teams dienden een kandidatuurstelling in. Uit deze lijst van gegadigden selecteerde de Selectie Vlaamse Bouwmeesters vijf kandidaat ontwerpers die een ontwerp mogen indienen:
noA architecten en Sergison Bates;
HUB architecten en Callebaut architecten;
Barozzi/Veiga en Studio Roma;
Atelier Kempe Thill en Origin;
De Vylder Vinck Tailleu, 6a en Barbara Van der Wee.
Droogdokkensite
Begin 2018 draagt het Havenbedrijf de droogdokkensite aan het Kattendijkdok over aan de stad Antwerpen. In de toekomst wordt het maritiem museum het kloppend hart van deze site. Op termijn zal de omliggende Droogdokkensite evolueren naar een actieve erfgoedsite voor maritiem erfgoed en de specifieke geschiedenis van de scheepsherstelling door het Havenbedrijf Antwerpen in de droogdokken ter plekke. Vanuit het MAS loopt nu al een project om door middel van gesprekken met (oud-)medewerkers van het Havenbedrijf en filmopnames ter plekke het unieke karakter van de Droogdokkensite te documenteren.
De Droogdokkensite is momenteel voor het publiek afgesloten. In de toekomst worden bepaalde onderdelen permanent publiek toegankelijk. Dit zal aanpassingen vergen in functie van veiligheid, toegankelijkheid en gebruikscomfort, maar het specifieke karakter en uitzicht van de site blijft bewaard. De Droogdokkensite wordt geen dood monument, maar een levendige plek.
In afwachting van de bouw van het Maritiem Museum wordt de site meteen actief in gebruik genomen. De erfgoedwerking rond maritiem erfgoed van de stad Antwerpen verhuist van het Maritiem Park en de ateliers in en rond het Steen naar de Droogdokkensite. Een deel van de maritieme collectie zal ondergebracht worden in enkele van de grote industriële ruimten. Het MAS zal ter plekke een tijdelijk programma uitwerken dat mogelijk maakt om de site gericht open te stellen voor het publiek, zodat de aandacht voor de toekomstige museumsite kan groeien. Begin 2018 nemen enkele stedelijke diensten, waaronder de stadshavendienst, collectiebeheer voor de maritieme collectie en diverse projectmedewerkers voor het toekomstige museum en de site, hun intrek in de bureaus.
Actief Museum op de Droogdokkensite
De zone die onder het beheer van het maritiem museum valt omvat behalve de bestaande atelier- en kantoorgebouwen ook zes droogdokken. De droogdokken maken deel uit van de museale beleving. De plaatsing van de collectie gebeurt in functie van het gebruik van de ganse site. De stad Antwerpen streeft er naar in de toekomst enkele werkende droogdokken te blijven gebruiken. Dat maakt mogelijk op de site aan de restauratie van erfgoedvaartuigen te werken, in actief partnerschap met andere erfgoedactoren en sociale economie. Het Havenbedrijf Antwerpen stelt haar rijke expertise ten dienste om het gebruik van de historische droogdokken en bijhorende installaties mee mogelijk te maken.
Een aantal droogdokken zullen niet meer gerestaureerd worden als werkend droogdok. Deze worden meegenomen in de scenografie van het museum. In functie daarvan zal beslist worden of ze permanent nat of permanent droog gerestaureerd worden. In de permanent natte dokken zullen onder meer bijzondere erfgoedschepen als eyecatcher aangemeerd moeten worden. Daarnaast kunnen ze dienen als uitbreiding van het Kattendijkdok. Afhankelijk van wat op de Droogdokkensite gebeurt kunnen er dan onder meer rondvaartboten, historische schepen en/of riviercruises aanmeren.
