Onderweg. Een greep in de schatkamer van herinneringen…
We varen tegenstroom op de Franse Maas van Verdun naar Commercy, het is een prachtige route. We naderen de sluis van Han, de meanderende rivier is smal, ondiep, en overwoekerd met onderwaterplanten en wier. De dichtbeboste oevers zijn donker, ruig en verlaten.
Tekst en foto: Roos Degheele
We schutten in sluis nr.8 Han-sur-Meuse. Een oud dametje vraagt: ‘Spreekt u een beetje Nederlands? Dat praat een stuk makkelijker.’ Haar huisje (ze wijst) zal worden afgebroken wegens ontploffingsgevaar van de chemische fabriek aan de overkant; de sluiswachterwoning is reeds met de grond gelijk gemaakt (ze wijst naar het lege grasveldje naast de sluis).
‘Ik ben een workaholic,’ zegt de vrouw, ‘ik moet iets om handen hebben.’ Ze onderhoudt een tuin van 1000 m2, snoeit en wiedt de hele dag, zonder hulp van haar man, vertelt ze. In Toulouse ontplofte jaren geleden een soortgelijke fabriek met doden onder de omwonenden, en daarom wordt hun huisje in de buurt van de fabriek in Han binnenkort tot puin geslagen.
‘Mijn dochters maken zich zorgen, ze weten dat ik de hele dag buitenshuis bezig ben en denken dat ik nog verongeluk. Ik ben al zo oud, ik ben 80, maar ik wil hier niet weg, mijn keel klapt dicht als ik daaraan denk.’
Het zijn oud-zeilers, hun zeilboot ligt te verkommeren in Den Haag omdat het onderhoud eraan te lastig is. Ze hebben daar ook nog een appartement. Maar ze wonen al jaren in hun huisje bij de sluis.
‘Het is fantastisch om de boten te zien passeren. Dat kunnen we niet missen: het aan en afvaren van de boten’, vertelt ze me. Ze bukt en snokt een onkruidplant uit, verklaart energiek dat ze dat de hele dag door wil doen. ‘Ik wil hier niet weg’, herhaalt ze, ‘maar wat kunnen we doen?’
Mijn schipper komt van over het gangboord aangelopen en gooit het touw los, hij heeft het gesprek niet gevolgd, en is gefocust op de sluispassage. ‘Opschieten, als we nog lang treuzelen gaat straks het alarm af,’ hij loopt door naar de stuurstand en geeft gas. Ze wuift ons nog na, snoeischaar in de hand. (juli, 2013)
Een zware explosie in een chemische fabriek veroorzaakte 17 doden in Toulouse (2001), wat maakt dat niet meer gewoond mag worden in de nabijheid van dergelijke industrie.
Han-sur-Meuse is een dorpje van 230 inwoners, het behoort tot het arrondissement Commercy, en ligt op 35 km van Verdun. De chemische fabriek Innospec staat in de buurt van sluis nr. 8. Het sluiswachterhuisje en de paar huisjes ernaast werden gesloopt.
