De Duitse watersportbranche houdt zich onder moeilijke omstandigheden staande, maar de internationale watersportmarkt vertoont een minder rooskleurig beeld, aldus Jürgen Tracht, woordvoerder van het Bundesverband Wassersportwirtschaft. De analyse van de Duitse watersportsector voorziet dankzij de opleving van de Duitse economie voor 2014 een groei van 3 procent. Maar in de buurlanden blijft het roeien om te overleven.
Na de wereldwijde financiële en economische crises van 2008 meenden velen dat de markt zich op de middellange termijn zou herstellen. In feite bleek dat de internationale markt gedurende de jaren 2010 en 2011 duidelijk verbeterde. Zoals bekend heeft die verbetering niet doorgezet in de erop volgende jaren 2012 en 2013.
Integendeel, de Europese watersportbranche moest opnieuw een teruggang incasseren.
De productiecijfers van de Europese jachtbouwers lagen in 2013 op hetzelfde niveau als het jaar ervoor en daarmee nog maar net boven de resultaten van het crisisjaar 2009.
In ieder geval duidt het verloop – tot nu toe – van de najaarsbeurzen op een herstel van de markt in het komende jaar.
Door de uitblijvende vraag van het laatste jaar zijn ook die Duitse jachtbouwers getroffen, die meer dan 85 % van hun productie exporteren. Met name de van oudsher belangrijke afzetmarkten in het Middellandse Zeegebied lijden onder de schuldencrisis.
De nu in gang gezette rigide overheidsbezuinigingen ontnemen de consumenten de middelen om met name geld te besteden aan recreatieve activiteiten. De terugloop op de traditioneel zo belangrijke markten van de landen rond de Middellandse Zee kunnen niet gecompenseerd worden door de ontsluiting van nieuwe markten zoals Brazilië en China.
Ondanks deze moeilijke situatie hebben de Duitse jachtbouwers zich dankzij continue productinnovatie. goed staande kunnen houden op de buitenlandse markten. Daaraan draagt zeker bij dat de twee grote Duitse jachtbouwers, Bavaria Yachtbau en de HanseGroup, zich sterker gericht hebben op de markt voor motorjachten.
Kort geleden nam de HanseGroup de merkenrechten over van de in problemen geraakte Britse jachtbouwer Sealine. Daarmee breidde het bedrijf haar aanbodprogramma in het segment van de hoogwaardige motorjachten verder uit.
In het eerste halfjaar van 2013 is de export in het zeilbootsegment, vergeleken met vorig jaar met 18,5 % in waarde gestegen, voor de motorboten was dit 12,1 %.
In totaal werden er 676 zeiljachten met een waarde van € 81,3 miljoen geëxporteerd en gingen er 545 motorjachten met een waarde van € 66,2 miljoen de grens over.
Terwijl de export van zeiljachten onder de 12 meter lengte daalde met 9,5 % en de export van motorjachten onder de 7,5 meter met 18,4 % zakte, is de export in het segment van de grotere zeil- en motorjachten – boven de 12 meter – aanmerkelijk gestegen.
Bij de zeiljachten bedroeg die stijging zelfs 55,4% en bij de motorjachten 23,1 %.
De Duitse watersportmarkt blijft stabiel
In het licht van de situatie op de buitenlandse markten is de toestand op de Duitse markt gemiddeld positiever. Volgens de landelijke halfjaarlijkse conjunctuurenquête van de branchevereniging, meldt 50 % (vorig jaar 58,1 %) van de zeiljachthandelaren en 55,3 % (vorig jaar 60 % ) van de motorboothandelaren dat ze gelijke of betere resultaten hebben geboekt dan in het voorgaande halfjaar.
Ondanks een geringe krimp ligt de binnenlandse markt, vergeleken met de gespannen buitenlandse markten, er tamelijk goed bij.
De goede algemene economische cijfers en positieve economische ontwikkeling bieden tezamen met de lage werkloosheidscijfers een uitstekende basis voor verdere groei.
Nieuwbouw
Ondanks de goede algemene economische situatie zijn de verwachtingen van de handel in nieuwe boten niet volledig uitgekomen. Met name in het middensegment met prijzen tussen 50 en 150 duizend euro viel een duidelijke vraaguitval te constateren.
De kopers voor dit soort schepen bevonden zich overwegend in de middenklasse die door de belastingdruk en andere heffingen boven-proportioneel getroffen is en daardoor geconfronteerd wordt met een stagnerend netto gezinsinkomen.
In het algemeen geld dat kopers zich uiterst prijsbewust gedragen en bereid zijn om voor een voordelige aanbieding ook grotere reisafstanden op de koop toe te nemen.
De groeiende belangstelling voor trailerbare sportboten heeft zich ook dit jaar voortgezet. Met name beginnende motorbootvaarders maken gebruik van de plaatselijke voorzieningen voor dit scheepstype en in de vakantie doen ze hetzelfde elders. Bijzonder populair zijn de met een buitenboordmotor aangedreven types, omdat deze relatief weinig servicekosten en een gering brandstof verbruik kennen.
De belangstelling voor hoogwaardige zeil- en motorjachten in het hogere prijssegment is net als voorheen stabiel. Het is echter wel zo dat de dalende prijzen van gebruikte boten een nog betere omzet bemoeilijken, omdat de kloof tussen de prijs van een nieuw schip en die van een occasie steeds groter wordt.
Gebruikte boten
De situatie op de markt voor gebruikte boten blijft nog steeds moeilijk. Enerzijds leidt de demografische ontwikkeling ertoe dat een toenemend aantal scheepseigenaren op grond van hun leeftijd afscheid van hun hobby neemt en anderzijds is er een marktontwikkeling in de Middellandse Zee- landen, maar ook in bijvoorbeeld Nederland, dat er steeds meer gebruikte boten op de markt komen. Beide trends leiden tot een substantiële verhoging van het occasieaanbod. En omdat daar geen krachtige vraag tegenover staat, leidt deze toestand tot lagere prijzen. Dit geldt in mindere mate voor de kwalitatief hoogwaardige waardevaste schepen van werven die inzetten op langere productiecycli.
Beginnende watersporters, zowel zeilers als motorbootvaarders, profiteren van deze ontwikkeling. Nooit eerder was het mogelijk om tegen zo’n gunstige prijs een goed onderhouden en prima uitgeruste boot te verwerven.
Positieve impulsen na taaie start van het watersportseizoen 2013
De slechte weersomstandigheden tot diep in de maand mei hebben de start van het watersportseizoen behoorlijk vertraagd. Van de ondervraagde ondernemingen meldde na het eerste halfjaar 28,8 % in alle branchesegmenten omzetstijgingen in vergelijking met vorig jaar; daarentegen meldde 45 % van de bedrijven omzetdalingen. Weliswaar is de situatie dankzij de goede zomer aanzienlijk verbeterd, maar alle omzetverliezen konden niet volledig worden gecompenseerd. De constatering dat er zelden zoveel gevaren werd als in de maanden juli en augustus van dit jaar stemt echter vreugdevol. Scheepseigenaren zullen zich het seizoen 2013 daarom als buitengewoon geslaagd herinneren en de branche koestert de terechte hoop dat deze positieve ervaring door zal werken in het komende seizoen.
Charter
Aan het begin van het seizoen, met Pasen, lagen tal van jachten nog op het land of zelfs in het ijs. Als gevolg daarvan moesten veel contracten worden geannuleerd. De ongewoon koude en natte weersomstandigheden hebben daarna ook weinig plezier opgeroepen als het ging om een vaartocht op de Oostzee of in het binnenland. Ondanks de fraaie zomermaanden juli en augustus kon het omzetverlies van het voorjaar niet volledig worden opgevangen. Het is duidelijk dat veel charterklanten zijn uitgeweken naar zonniger bestemmingen rond de Middellandse Zee. Daarvan profiteren de bedrijven die behalve een binnenlands programma ook buitenlandse bestemmingen aanbieden. 62,1 % van de bedrijven (vorig jaar 85,2 %) maakt melding van gelijke of hogere omzetten in vergelijking met vorig jaar.
De overcapaciteit zowel op de binnenlandse markt alsook bij de buitenlandse charterbedrijven heeft een prijzenslag geforceerd. De toonaangevende aanbieders zetten daarom in op perfect onderhouden schepen en professionele klantenservice.
Er is een toenemende vraag naar volledig georganiseerde chartervakanties met een hoge belevingsgraad. Daarbij gaat het niet alleen om fun-wedstrijden, maar ook om aanbiedingen waarbij duiken, stand-up-paddling, windsurfen of jetski-tochtjes onderdeel van het charterpakket uitmaken.
Uitrusting, toebehoren en refit
In het segment van uitrusting en toebehoren is de situatie vergelijkbaar Veel boten lagen lang in de winterberging en werden op de eerste warme dagen ijlings te water gelaten. Er was nauwelijks tijd over voor het gewone onderhoud en service en de inbouw van nieuwe uitrusting. Deze zaken werden doorgeschoven naar het najaar of het volgende voorjaar.
Na de trage start van het seizoen heeft de goede zomer echter voor positieve impulsen gezorgd. Toch is het de leveranciers van uitrusting en toebehoren niet gelukt om de verliezen van het voorjaar volledig te compenseren. Tot het einde van het jaar houdt de branche rekening met een omzetverlies van 3 tot 5 %. Desalniettemin meldt 68,8 % van de ondernemers in dit segment gelijke of betere resultaten dan vorig jaar.
De trend om het eigen jacht langer in bezit te houden leidt tot verdere investeringen door veel eigenaren in de uitrusting van hun schip. Er is een duidelijke trend voor de aanschaf van hoogwaardige comfort-, navigatie- en communicatieapparatuur.
De service- en refitbedrijven zijn zeer tevreden met het seizoenverloop tot nu toe. Hier meldt 88,6 % van de bedrijven gelijke of betere bedrijfsresultaten ten opzichte van vorig jaar. Van de aanhoudende trend om te investeren in het waardebehoud van het eigen schip profiteren ook die scheepshandelaren die het aanbod op dit gebied strategisch uitgebouwd hebben gedurende de laatste jaren.
Deregulering geeft de markt vleugels
Een lichtpunt is de oprekking van de vaarbewijsgrens van 5 pK naar 15 pK. De verkoop van 15 pK motoren is in de eerste zes maanden van 2013 meer dan verdrievoudigd! Intussen zijn volgens de fabrikanten ook de eerder bestaande leveringsproblemen opgelost.
Opvallend positief is dat, ondanks de verwachte terugloop van de verkoop van motoren met minder dan 15 pK vermogen, in dit segment een verkoopstijging van zo’n 12 % genoteerd werd. Kennelijk heeft de met deze regeling gepaard gaande publiciteit in de media de markt van kleinere boten en motoren een impuls gegeven. Nu komt het erop aan om de beginnende watersporters blijvend voor de watersport te behouden. Tot nu toe komt het grootste aandeel van de groei in de 15 pK klasse voor rekening van doorgroeiers in de watersport.
De nieuwe regeling creëert ook in de verhuursector nieuwe mogelijkheden. Boten met een lengte tot 9 meter kunnen met 15 pK motoren adequaat gemotoriseerd worden. Met name op de binnenwateren zal het aanbod van motorboten en houseboats van deze lengte toenemen.
Alles bij elkaar rekent de branche voor 2013 op de gezamenlijke omzet van maritieme goederen en diensten van 1,75 miljard euro, iets onder het niveau van vorig jaar. Hierin zijn de verkopen van megajachten niet meegenomen.
Vooruitblik
De opleving van de Duitse economie zal zich volgens inschatting van het IWF-Institut für Weltwirtschaft, verder voortzetten en het komende jaar zelfs versnellen. Na een economische groei van 0,5 % in 2013 verwacht het IWF voor 2014 een groei van 1,8 %, en dat is duidelijk meer dan er voor de gehele eurozone wordt verwacht. Daar zal ook de maritieme industrie in Duitsland van profiteren. Voor het komende jaar rekent de branche op een omzetstijging van 3 %!
Keulen, november 2013
Jürgen Tracht
Bundesverband Wassersportwirtschaft e.V.
